De Sforzato di Valtellina wijn is een krachtige rode wijn van de Nebbiolo druif. Hij wordt voornamelijk gemaakt in Valtellina, in de Noord-Italiaanse regio Lombardije. Voor het maken van deze wijn worden alleen de beste druiven geselecteerd. Met als resultaat een volle wijn, rijk aan alcohol en rijk van smaak.
Een unieke eigenschap
Wat onder andere de Sforzato di Valtellina zo bijzonder maakt, is het feit dat hij gemaakt wordt van druiven die gedeeltelijk gedroogd zijn, een zogenaamde passito wijn. Hoewel de meeste passito wijnen zoet zijn, is de Sforzato di Valtellina een droge wijn. Dat maakt hem erg uniek. Ook de beroemde Amarone della Valpolicella uit Veneto heeft deze bijzondere eigenschap.
Sforzato of Sfursat
In de volksmond wordt de Sforzato di Valtellina ook wel Sforzato of Sfursat genoemd. Dit is afgeleid van de traditionele methode ‘forzatura delle uve’. Als we forzatura delle uve vertalen komen we uit op het ‘dwingen van de druiven’. Hiermee wordt bedoeld dat door het drogen van de druiven een hoger percentage alcohol en een grotere suikerconcentratie wordt verkregen. Men zegt ook dat de naam is gebaseerd op een oud lokaal gebruik waarbij ze de Chiavennasca druif lieten rotten.
De beste druiven
Om dit proces goed te laten verlopen worden alleen de beste druiven gebruikt. Rotte druiven of druiven die beschadigd zijn, worden uitgesloten omdat deze het optimale droogproces in de weg staan. Het proces van het drogen zal bij deze druiven minder goed verlopen omdat daar de focus ligt op de onvolkomenheden van de druif.
Het drogen van de druif
De hele druiventrossen worden uitgestald op stromatten in goed geventileerde kelders. Hier blijven ze drie tot vier maanden liggen. De regionale wind, genaamd de breva, werkt aan het droogproces mee. Iedere druif verliest tijdens dit proces circa 40 procent van zijn gewicht. Dit wordt veroorzaakt door de waterverdamping, waardoor de natuurlijke suikers van de druiven meer concentreren. Het druivensap verandert daardoor in een soort van zoete siroop.
Na de gisting
Na de gisting is het tijd voor het rijpen van de wijn, op het vat én in de fles. Tegenwoordig wordt er steeds meer gebruik gemaakt van kleinere eiken vaten, wat nog meer diepte en complexiteit aan de wijn geeft. Het rijpproces duurt ongeveer twee jaar, waarna de wijn vol rood is, rijk van smaak en een intense concentratie heeft. Het alcoholgehalte is dan ongeveer 15,4 procent.
De aroma’s van Sforzato di Valtellina
Een klassieke Sforzato di Valtellina is rijk aan smaak. Hij heeft complexe aroma’s van bijvoorbeeld zoete kruiden. Men moet hierbij denken aan kaneel, zoethout of bijvoorbeeld kruidnagel. Maar ook pruimen en gestoofde pruimen of rozijnen vallen onder de aroma’s die men in de Sforzato di Valtellina treft. Een hint van teer en rozen ontbreekt natuurlijk niet in deze bijzondere wijn.
Het gebied
Het Valtellina gebied wordt omgeven door de hoogste en steilste bergen. Het is gelegen in de regio Sondrio aan de Adda rivier. Hier noemen ze de Nebbiolo de Chiavennasca druif. Dus als je dit op het etiket ziet staan weet je dat het om een Nebbiolo gaat. De wijnen die hier gemaakt worden behoren vaak tot de meest prestigieuze wijnen van Lombardije ofwel Lombardia. Wijnbouw op deze bergflanken bestaat hier al voor eeuwen, zelfs al in de tijd van de Etrusken.
Optimale bescherming
Valtellina is een Alpenvallei ten noorden van het Comomeer. In het noorden en in het oosten liggen de uitlopers van de Rhetic Alpen en in het zuiden van de vallei vindt men de Orobie Alpen waarvan alle pieken meer dan 2.000 meter zijn. Het voordeel van deze ligging is de voortdurende bescherming tegen de koude noorderwind, maar ook tegen warme natte wind uit het zuiden. Door het thermo-regulerende effect van het Comomeer en het feit dat er voldoende ventilatie is in de vallei, hebben deze wijngaarden eigenlijk een perfecte ligging.
Sforzato di Valtellina DOCG
Sinds 19 maart 2003 heeft de Sforzato di Valtellina het DOCG-kenmerk. De wijn moet dan wel minsten voor 90% uit de Nebbiolo ofwel Chiavennasca druif bestaan. De opbrengst mag niet meer zijn dan 80 hectoliter per hectare en het alcoholpercentage moet minimaal 14 procent zijn. De rijping moet minimaal 20 maanden zijn, waarvan 12 maanden de wijn moet rijpen op houten vaten. De minimale totale zuurgraad moet 4,50 g/l zijn.
Combinaties met de volle rode Sforzato di Valtellina wijn
De Sforzato di Valtellina is een volle rode wijn. Dat betekent dat je hem niet met alle gerechten kunt combineren. Hij smaakt uitstekend bij een rood vlees, zoals biefstuk of wildgerechten. Ook laat de wijn zich prima combineren met borrelhapjes, alleen niet met vis. De rijke smaak van de wijn zou de vissmaak overheersen. De Sforzato di Valtellina is juist wel geweldig met harde kazen. Natuurlijk is het ook een uitstekende combinatie met een heerlijke salade of een echte Italiaanse pasta met een tomatensaus. Het is misschien verstandig door het hoge alcoholpercentage om naast de wijn af en toe ook wat water te drinken.